Bài giảng Vật lý Lớp 9 - Bài 48: Mắt - Trường THCS Hoà Chánh

nội dung: 
I- Cấu tạo của mắt 
II- Sự điều tiết của mắt 
III- Điểm cực cận và điểm cực viễn 
IV- Vận dụng 
Phaàn chi tieát 
I- CẤU TẠO CỦA MẮT 
1 ) Caáu taïo 
1) Caáu taïo 
 Hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là : 
 Thể thủy tinh và màng lưới ( còn gọi là võng mạc ). 
1) Caáu taïo 
+ Màng lưới ở đáy mắt , tại đó ảnh của vật mà ta nhìn thấy sẽ hiện lên rõ nét . 
- Khi có ánh sáng tác dụng lên màng lưới thì sẽ xuất hiện “ luồng thần kinh ” đưa thông tin về ảnh lên não . 
+ Thể thủy tinh là một thấu kính hội tụ bằng một chất trong suốt và mềm . Nó dễ dàng phồng lên hoặc dẹt xuống khi cơ vòng đỡ nó bóp lại hay giản ra làm cho tiêu cự của nó thay đổi . (f) 
+ Theå thuyû tinh vaø vaät kính ñeàu laø TKHT+ Phim vaø maøng löôùi ñeàu coù taùc duïng nhö maøng höùng aûnh . 
2) So saùnh maét vaø maùy aûnh 
- Gioáng nhau :  
- Khaùc nhau : 
+ Theå thuyû tinh coù f coù theå thay ñoåi + Vaät kính coù f khoâng ñoåi 
Theå thuûy tinh ñoùng vai troø nhö boä phaän naøo trong maùy aûnh ? Phim trong maùy aûnh ñoùng vai troø nhö boä phaän naøo trong con maét ? 
Theå thuyû tinh ñoùng vai troø nhö vaät kính trong maùy aûnh . Phim trong maùy aûnh ñoùng vai troø nhö maøng löôùi trong maét . 
Ñeå nhìn roõ moät vaät thì aûnh cuûa vaät ñoù phaûi hieän roõ neùt treân maøng löôùi . Thöïc ra , luùc ñoù cô voøng cuûa ñôõ theå thuûy tinh ñaõ phaûi co giaõn moät chuùt , laøm thay ñoåi tieâu cöï cuûa theå thuûy tinh sao cho aûnh hieän roõ neùt treân maøng löôùi . Quaù trình naøy goïi laø söï ñieàu tieát cuûa maét . Söï ñieàu tieát xaûy ra hoaøn toaøn töï nhieân . 
II- SÖÏ ÑIEÀU TIEÁT 
? Ñeå nhìn roõ vaät thì maét ta phaûi thöïc hieän quaù trình gì ? 
? Söï ñieàu tieát cuûa maét laø gì ? 
Söï ñieàu tieát cuûa maét laø söï thay ñoåi tieâu cöï cuûa theå thuyû tinh ñeå aûnh hieän roõ neùt treân maøng löôùi . 
Vaät caøng xa tieâu cöï caøng lôùn 
Ñieåm xa nhaát maø khi coù 1 vaät ôû ñoù maét khoâng ñieàu tieát coù theå nhìn roõ ñöôïc goïi laø ñieåm cöïc vieãn ( kí hieäu laø C v ). 
Khoaûng caùch töø ñeán ñieåm cöïc vieãn goïi laø khoaûng cöïc vieãn . 
III- ÑIEÅM CÖÏC CAÄN VAØ ÑIEÅM CÖÏC VIEÃN 
1) Cöïc vieãn 
Baûng thöû thò löïc 
2) Ñieåm cöïc caän 
Ñieåm gaàn maét nhaát maø khi coù moät vaät ôû ñoù maét coù theå nhìn roõ ñöôïc goïi laø ñieåm cöïc caän ( kí hieäu laø C c ). Khoaûng caùch töø maét ñeán ñieåm cöïc caän goïi laø khoaûng cöïc caän ( hay khoaûng thaáy roõ ngaén nhaát ). 
 Khoaûng caùch töø ñieåm C c ñeán ñieåm C v goïi laø giôùi haïn nhìn roõ cuûa maét 
IV. Vaän duïng 
Moät ngöôøi ñöùng caùch 1 coät ñieän 20m. Coät ñieän cao 8m. Neáu coi khoaûng caùch töø theå thuûy tinh ñeán maøng löôùi cuûa maét ngöôøi aáy laø 2cm thì aûnh cuûa coät ñieän treân maøng löôùi seõ cao bao nhieâu cm? 
C5/ SGK/ 130 
Toùm taét 
d = 20 m 
h = 8 m 
d ’ = 2 cm 
h ’ = ? cm 
 Baøi giaûi 
Chieàu cao cuûa aûnh coät ñieän treân maøng löôùi laø : 
h ’ = h.d ’ /d = 800.2/2000 = 0,8cm 
Vaäy aûnh cuûa coät ñieän treân maøng löôùi cao 0,8 meùt . 
C6/ SGK/ 130 
Khi nhìn moät vaät ôû ñieåm cöïc vieãn thì tieâu cöï cuûa theå thuyû tinh seõ daøi hay ngaén nhaát ? Khi nhìn moät vaät ôû ñieåm cöï caän thì tieâu cöï cuûa theå thuyû tinh seõ daøi hay ngaén nhaát ? 
Traû lôøi : 
- Khi nhìn moät vaät ôû ñieåm cöïc vieãn thì tieâu cöï cuûa theå thuyû tinh seõ daøi nhaát 
- Khi nhìn moät vaät ôû ñieåm cöï caän thì tieâu cöï cuûa theå thuyû tinh seõ ngaén nhaát . 
Cuûng coá 
Caáu taïo cuûa maét vaø 
So saùnh maét vôùi maùy aûnh 
Söï ñieàu tieát cuûa maét 
Ñieåm cöïc caän vaø 
ñieåm cöïc vieãn 
Vaän duïng 
Ghi nhôù 
- Hai boä phaän quan troïng nhaát cuûa maét laø theå thuûy tinh vaø maøng löôùi . 
- Theå thuûy tinh ñoùng vai troø nhö vaät kính trong maùy aûnh , coøn maøng löôùi nhö phim . Aûnh cuûa vaät maø ta nhìn hieän treân maøng löôùi . 
- Trong quaù trình ñieàu tieát thì theå thuûy tinh bò co giaõn , phoàng leân hoaëc deït xuoáng , ñeå cho aûnh hieän treân maøng löôùi roõ neùt . 
- Ñieåm xa nhaát maø ta coù theå nhìn roõ ñöôïc khi k