Bài giảng Ngữ văn Khối 11 - Văn bản: Vội vàng

 
Thôi đã hết hờn ghen và giận dỗi 
Được giận hờn nhau sung sướng bao nhiêu 
Uống xong lại khát là tình 
Gặp rồi lại nhớ là mình của ta 
 Xuân Diệu- nhà thơ của lớp người mới, của mùa xuân, của tuổi trẻ, sự phôi pha, tàn lụi còn đang ở dự cảm, ở sự thấy trước, biết trước do nhận thức được tính khách quan của thời gian. 
( Đỗ Lai Thúy ) 
Thơ Xuân Diệu còn là một nguồn sống dào dạt chưa từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ này. Xuân Diệu say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, cuống quýt muốn tận hưởng cuộc đời ngắn ngủi của mình. Khi vui cũng như khi buồn, người đều nồng nàn, tha thiết. ( Hoài Thanh ) 
Không muốn đi mãi mãi ở vườn trần  Chân hóa rễ để hút mùa dưới đất. 
Thà một phút huy hoàng rồi chợt tối, 
Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm. 
I. TÌM HIỂU CHUNG 
1. Tác giả 
 Quê: Hà Tĩnh, sinh ra và lớn lên ở Bình Định 
Xuân Diệu là nhà thơ của tình yêu, mùa xuân và tuổi trẻ với một cái tôi khát khao giao cảm với đời. 
(1916 - 1985) 
Sáng tác của Xuân Diệu thể hiện một quan niệm sống mới mẻ cùng những cách tân nghệ thuật đầy sáng tạo. 
NGƯỜI XƯA 
 Thời gian tuần hoàn 
 Thời gian tuyến tính 
XUÂN DIỆU 
 Là ông hoàng thơ tình 
 Là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới 
 ( Hoài Thanh) 
Xuân Diệu, Thế Lữ, Nhất Linh, Khái Hưng 
Xuân Diệu và Huy Cận 
Xuân Diệu và Huy Cận 
Thời đại thơ mới là một nhánh rẽ đầy ngoạn mục, táo bạo của thơ ca Việt Nam; là thời điểm thơ văn khoác lên cho mình một chiếc áo được cách tân mới mẻ; là mảnh đất màu mỡ vun trồng những hồn thơ tài hoa như : Tản Đà, Thế Lữ, Xuân Diệu. 
Theo như Hoài Thanh nhận định: Tản Đà là người “đã dạo những bản đàn mở đầu cho một cuộc dạo chơi tân kì đương sắp sửa” thì có lẽ Xuân Diệu là người đã đưa những khúc nhạc ấy đến một vị trí xứng tầm trong lòng bạn đọc. 
 Xuất xứ: 
Trích từ tập Thơ Thơ - 193 8 
I. TÌM HIỂU CHUNG 
1. Tác giả 
 2. Tác phẩm 
“Xuân Diệu là một người của đời, một người ở giữa loàì người. Lầu thơ của ông xây dựng trên đất của một tấm lòng trần gian ”. 
( Lời đề từ Thơ Thơ – Thế Lữ ) 
“Trong những văn thơ của các bạn gửi đến Phong hoá hồi báo còn sống, một hôm chúng tôi nhận được một bài thơ ngắn dưới ký Xuân Diệu. Bài thơ ấy tả cái sức huyền diệu, cái lực thần tiên của âm nhạc vang động tới tâm hồn. Tác giả thấy hương thơm của hoa, thấy vị say của rượu ngọt, màu hương của ánh sáng và những cánh sương khói hiển hiện lẫn lộn trong giòng suối, lời chim và tiếng khóc than ” ( Hoài Thanh – Hoài Chân) 
1 
Sông Đà thơ mộng và trữ tình 
Tình yêu cuộc sống 
Đoạn 1( 13 câu đầu) 
Nỗi băn khoăn trước thời gian 
Đoạn 2(câu 14 đến câu 28) 
Đoạn 3( còn lại ) 
 Bố cục: 
Bố cục theo mạch cảm xúc và mạch luận lí 
 Xuất xứ: 
Lời giục giã sống vội vàng 
2 . Tác phẩm 
I. TÌM HIỂU CHUNG 
1 
Xuất xứ: 
Bố cục: 
Nhan đề 
Động thái củacon người 
Sống vội, sống gấp, sống có ý nghĩa 
triết lí sống 
Ý thức 
về thời gian 
I . TÌM HIỂU CHUNG 
2 . Tác phẩm 
Khát vọng 
4 câu đầu 
Bức tranh mùa xuân 
7 câu tiếp 
2 câu cuối 
Tâm trạng thi nhân 
I I . TÌM HIỂU VĂN BẢN 
1. Đoạn 1: Tình yêu cuộc sống 
13 câu đầu 
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 
1. Đoạn 1: Tình yêu cuộc sống 
4 câu đầu: K hát vọng của nhân vật trữ tình 
Tôi muốn tắt nắng đi 
Cho màu đừng nhạt mất; 
Tôi muốn buộc gió lại 
Cho hương đừng bay đi . 
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 
1. Đoạn 1: Tình yêu cuộc sống 
4 câu đầu: K hát vọng của nhân vật trữ tình 
 Muốn níu giữ mùa xuân, muốn đoạt quyền tạo hóa, muốn chống lại quy luật tự nhiên . 
tắt nắng - 
Ước muốn kì lạ, ngông cuồng và không thể. 
Cho màu 
đừng nhạt mất 
Cho hương 
đừng bay đi 
buộc gió : 
Động từ mạnh + hình ảnh giàu sức gợi 
4 câu đầu: Khát vọng của nhân vật trữ tình 
Điệp ngữ tôi muốn + điệp cấu trúc ; 
Nghệ thuật vắt dòng + thể thơ 5 chữ: 
 Khát vọng mãnh liệt - muốn lưu giữ cái đẹp 
Tình yêu mùa xuân, yêu thiên nhiên, cuộc sống. 
Tôi muốn tắt nắng đi 
Cho màu đừng nhạt mất; 
Tôi muốn buộc gió lại 
Cho hương đừng bay đi . 
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 
1. Đoạn 1: tình yêu cuộc sống 
7 câu tiếp:...i đất 
chẳng còn tôi mãi; 
còn 
rộng 
chật 
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời 
Xuân Diệu đo giá trị cuộc sống bằng tuổi trẻ của mỗi người 
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 
2. Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
Quy luật của tạo hóa: 
Đất trời mênh mông 
Thời gian vô tận 
Đời người hữu hạn 
Xuân xanh chưa dễ hai phen lại 
Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên 
 ( Nguyễn Trãi) 
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại 
Mảnh tình san sẻ tí con con 
 ( Hồ Xuân Hương) 
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận 
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai (Mãn Giác) 
1 
Chín câu đầu 
Thời gian ngắn ngủi, trôi nhanh, một đi không trở lại. 
Giọng điệu tranh luận, sôi nổi 
Nuối tiếc thời gian, tuổi trẻ, cuộc sống 
Lời biện minh, giãi bày 
Buồn, lo sợ thời gian trôi qua 
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 
2. Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
1 
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt 
Con gió xinh thì thào trong lá biếc 
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi 
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi 
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa 
Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa 
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm 
Tám câu cuối 
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi 
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 
2. Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
Ẩn hiện trong câu thơ là hình ảnh của giọt lệ 
1 
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt 
Con gió xinh thì thào trong lá biếc 
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi 
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi 
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa 
Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa 
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm 
Thời gian được đo bằng khứu giác, thị giác . 
Tám câu cuối 
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi 
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 
2. Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
Thời gian mang hình ảnh, hương vị của chia phôi. 
1 
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 
2. Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi 
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt 
Con gió xinh thì thào trong lá biếc 
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi 
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi 
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa 
Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa 
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm 
1 
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt 
Con gió xinh thì thào trong lá biếc 
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi 
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi 
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa 
Nhân hóa + câu hỏi tu từ 
Tám câu cuối 
Cảnh vật nhuốm màu chia li, tiễn biệt . 
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi 
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 
2. Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa 
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm 
Từ ngữ biểu cảm 
Cảm nhận đầy ám ảnh về thời gian trong lòng tạo vật 
1 
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt 
Con gió xinh thì thào trong lá biếc 
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi 
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi 
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa 
Câu cảm thán + câu cầu khiến 
Tám câu cuối 
Sự luyến tiếc và lời giục giã . 
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi 
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 
2. Đoạn 2: nỗi băn khoăn trước thời gian 
Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa 
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm 
1 
Đoạn 3: lời giục giã sống vội vàng 
3 
Ta muốn ôm 
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn 
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn 
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu 
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều 
Và non nước, và cây và cỏ rạng 
Cho chếnh choáng mùi hương, 
cho đã đầy ánh sáng 
Cho no nê thanh sắc của thời tươi 
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi 
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 
1 
3. Đoạn 3: lời giục giã sống vội vàng 
 Ta muốn ôm 
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn 
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn 
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu 
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều 
 Và non nước, và cây và cỏ rạng 
Cho chếnh choáng mùi hương, 
cho đã đầy ánh sáng 
Cho no nê thanh sắc của thời tươi 
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi 
 Ta muốn ôm : câu thơ 3 chữ, đặt giữa dòng thơ 
Gợi hình ảnh con người đứng giữa trần gian, dang tay như muốn ôm trọn vào lòng vẻ đẹp của mùa xuân. 
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 
1 
3. Đoạn 3: lời giục giã sống vội vàng 
 Ta muốn ôm 
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn 
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn 
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu 
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều 
 Và non nước , và cây và cỏ rạng 
Cho chếnh choáng mùi hương, 
cho đã đầy ánh sáng 
Cho no nê thanh sắc của thời tươi 
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi 
Từ ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm 
Vẻ đẹp của vườn trần 
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 
1 
3. Đoạn 3: lời giục giã sống vội vàng 
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN 
 Ta muốn ôm 
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn 
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn 
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu 
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều 
 Và non nước , và cây và cỏ rạng 
Cho chếnh choáng mùi hương, 
cho đã đầy ánh sáng 
Cho no nê thanh sắc của thời tươi 
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi 
Từ ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm 
Vẻ đẹp của “thời tươi”, của vườn trần 
1 
 Ta muốn ôm 
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn 
Ta muốn riết mây đưa và gió lượ