Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Văn bản: Cảnh ngày hè

ôn Sơn 
I. TÌM HIỂU CHUNG 
2 .  Tác phẩm: Quốc âm thi tập 
 Gồm 254 bài thơ, là tập thơ Nôm sớm nhất 
hiện còn. 
 Nội dung : Phản ánh vẻ đẹp con người 
Nguyễn Trãi. 
 Nghệ thuật : Việt hóa và s áng tạo trong thể 
thơ thất ngôn Đường luật của Trung Quốc. 
 Bố cục : 4 phần : Vô đề , Môn thì lệnh (thời 
tiết) , Môn hoa mộc (cây cỏ) , Môn c ầ m thú (thú vật) 
2. Tập thơ “Quốc âm thi tập” 
- Gồm 254 bài thơ 
Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi 
Thể thơ thất ngôn xen lục ngôn 
(Sự sáng tạo, cách tân thơ Việt) 
I. GIỚI THIỆU 2. Bài thơ Cảnh ngày hè 
Xuất xứ: Là bài số 43 trong chùm thơ Bảo kính cảnh giới (61 bài) và là bài thơ số 170 trong tập thơ. 
Thể thơ: Thất ngôn xen lục ngôn. 
Chủ đề: 
Tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu cuộc sống và niềm ao ước, hạnh phúc, no ấm cho dân chúng muôn phương. 
(Bài số 43 – Bảo kính cảnh giới)  Nguyễn Trãi 
Rồi hóng mát thuở ngày trường, 
Hoè lục đùn đùn tán rợp giương. 
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ, 
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương. 
Lao xao chợ cá làng ngư phủ, 
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương. 
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng, 
Dân giàu đủ khắp đòi phương. 
CẢNH NGÀY HÈ 
Bố cục 
- Phần 2: (5 câu tiếp theo) Bức tranh ngày hè 
- Phần 3:(2 câu cuối) Tâm sự Ức Trai 
- Phần 1:(Câu đầu) Tâm thế thi nhân. 
- Nhịp thơ 1/2/3 nhấn mạnh từ “rồi”, nhịp chậm rãi Thong dong, thư thả. 
- Từ ngữ: Rồi – rỗi rãi; ngày trường – ngày dài Thảnh thơi, nhàn hạ 
=> Hoàn cảnh lý tưởng để nhà thơ ngắm cảnh và làm thơ. 
II . Đọc hiểu văn bản 
 a. Tâm thế thi nhân 
 1.Nội dung 
II. Đọc hiểu văn bản 
1.a.Tâm thế thi nhân 
 Rồi hóng mát thuở ngày trường 
- Hình ảnh nhân vật trữ tình: 
+ “ Rồi ” : rỗi rãi 
+ “ Hóng mát ”: Tâm hồn thanh thản, hòa mình với thiên nhiên 
+ “ Ngày tr­ường ” : ngày dài 
+ Nhịp thơ 1/2/3 chậm rãi, khoan thai kết hợp câu thơ lục ngôn phá cách 
=> Tâm thế của một người thư thái, nhàn tản nhàn rỗi hòa mình với thiên nhiên. 
b. Bức tranh ngày hè 
Hình ảnh, màu sắc 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống ngày hè 
1 
2 
3 
4 
? 
? 
? 
? 
CÂY HÒE 
THẠCH LỰU 
HỒNG LIÊN 
NẮNG CHIỀU 
SẮP XẾP TỪ NGỮ VÀO Ô MÀU SẮC PHÙ HỢP 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống ngày hè 
1 
2 
3 
4 
THẠCH LỰU 
HỒNG LIÊN 
NẮNG CHIỀU 
CÂY HÒE 
Ahihi 
đáp án nè 
Hoè lục đùn đùn tán rợp giương. 
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ, 
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương. 
b. Bức tranh ngày hè 
Hình ảnh, màu sắc 
Thân thuộc, gần gũi, đặc trưng của thiên nhiên mùa hè. 
CÂY HÒE 
HOA LỰU 
HOA SEN 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống ngày hè 
 Khu vườn thiên nhiên muôn màu muôn vẻ 
b. Bức tranh ngày hè 
Hình ảnh, màu sắc 
Sức sống từ những đ ường nét, hình khối 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống ngày hè 
ù 
đ 
đ 
n 
ù 
n 
ĐÙN ĐÙN 
g 
ư 
r 
i 
Ợ 
ơ 
p 
g 
n 
RỢP GIƯƠNG 
h 
u 
n 
p 
PHUN 
ễ 
t 
n 
i 
TIỄN 
NÀO MÌNH CÙNG SẮP CHỮ 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống ngày hè 
b, Sức sống từ những đ ường nét, hình khối 
Tác giả sử dụng các động từ mạnh , có sức biểu đạt cao để thể hiện sức sống căng tràn , thiên nhiên đang ở thời điểm đẹp nhất , giàu sức sống nhất , muốn khoe hết vẻ đẹp với cuộc sống này. 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. BỨC TRANH THIÊN NHIÊN VÀ CUỘC SỐNG NGÀY HÈ 
“Đùn đùn, rợp giương”: căng tràn nhựa sống, dồn dập tuôn lên, tỏa rộng ra. 
“phun thức đỏ”: vẻ đẹp dồn nén nay phun trào khoe sắc rực rỡ. 
“tiễn mùi hương”: hương thơm tỏa ngát khắp không gian, vấn vít lâu tan. 
b, Sức sống từ những đ ường nét, hình khối 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống ngày hè 
“Đùn đùn, rợp giương”: căng tràn nhựa sống, dồn dập tuôn lên, tỏa rộng ra. 
“phun thức đỏ”: vẻ đẹp dồn nén nay phun trào khoe sắc rực rỡ. 
“tiễn mùi hương”: hương thơm tỏa ngát khắp không gian, vấn vít lâu tan. 
b, Sức sống từ những đ ường nét, hình khối 
LẮNG NGHE 
THA