Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 118: Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận - Ngô Đức Nam

h . 
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận 
a . Tìm ý: 
+ Đoạn 1,2,3,4: Từ đ ầu đ ến “ nhưng lại không phải là th ơ”. 
- Câu chủ đề: “ Từ trước đ ến nay đã có nhiều đ ịnh nghĩa về th ơ, nhưng lời đ ịnh nghĩa nào cũng vẫn không đủ" 
ý -> Tác gi ả bác bỏ ba đ ịnh nghĩa về th ơ 
+ Đoạn 5,6,7: Tiếp đ ó đ ến “mà cảm xúc thành hình đư ợc ”. 
- Câu chủ đề: “Đ ầu mối của th ơ có lẽ ta đi tìm bên trong tâm hồn con người chăng ” 
ý-> Đ ầu mối của câu th ơ là tâm hồn con người . 
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận 
+ Đoạn 8: Tiếp đ ó đ ến “ xung quanh ngọn lửa ”. 
ý -> các đ ịnh nghĩa về làm thơ,bài th ơ, đ ọc th ơ. 
+ Đoạn 9: tiếp -> ‘đ ời sống tâm hồn ’’ 
ý -> nói về hình ả nh trong th ơ 
+Đoạn 10,11,12. Tiếp -> “và âm vang theo ” 
Câu chủ đề “ Th ơ phải có tư tưởng có ý thức ...” 
ý-> Nói về tư tưởng trong th ơ. 
Luyện tập tóm tắt  văn bản nghị luận 
+Đoạn 13: tiếp đ ó đ ến “ khao khát biển rộng ”. 
ý-> hình ả nh trong th ơ gắn với tâm trạng. 
+ Đoạn 14,15,16 Tiếp -> “ bằng ý niệm , bằng ý thức ”. 
ý -> Khi tâm hồn nh à th ơ gặp sự kiện bên ngoài , bật lên hình ả nh . 
+ Đoạn 17,18 : tiếp đ ó đ ến “ Thi tại ngôn ngoại”. 
ý -> Bàn về ch ữ trong th ơ 
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận 
+ Đoạn 19,20. Tiếp -> “ nơi trú ngụ kín đáo của sự xúc đ ộng ”. 
ý -> nói về nhạc đ iệu trong th ơ. 
+ Đoạn 20,21: còn lại 
-ý -> sự khác giữa th ơ với văn xuôi . 
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận 
b.Lập dàn bài 
Sự bác bỏ của tác gi ả về ba suy nghĩ về th ơ 
Đ ầu mối của th ơ là trong tâm hồn con người 
Hình ả nh , tư tưởng , ch ữ nghĩa , nhạc đ iệu trong th ơ. 
Sự khác giữa th ơ và văn xuôi 
=> Bài tiểu luận của Nguyễn Đì nh Thi thể hiện những suy nghĩ của mình về th ơ- 
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận 
c. Đ ọc kĩ các đoạn để hiểu đư ợc tư tưởng của Nguyễn Đì nh Thi về th ơ 
HS hoạt đ ộng nhóm 
Nhóm 1: Đ ọc kĩ cácđoạn 5,6,7 
Nhóm2: Đ ọc kĩ các đoạn 10,11,12 
Nhóm 3 : Đ ọc kĩ các đoạn 17,18 
Nhóm 4 : Đ ọc kĩ các đoạn 19,20 
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận 
 Cách đ ọc : 
Từ luận đ iểm đã xác đ ịnh các em hãy tìm luận cứ (ý nhỏ ), luận chứng(dẫn chứng ) 
Nhận xét về cách lập luận và cách sử dụng từ ng ữ hình ả nh diễn đạt..... của tác gi ả -> hiểu sâu về văn bản , làm cơ sở tóm tắt. 
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận 
Gợi ý 
 + ở các đoạn 5,6,7 
Luận đ iểm : Đ ầu mối của th ơ là ở tâm hồn con người . 
Th ơ gắn với niềm vui nỗi buồn của con người . 
 “ lòng chúng ta mang một nỗi niềm vui buồn nào mà muốn làm th ơ” 
Th ơ tạo cho tâm hồn cao hơn bản năng . 
Tâm hồn chúng ta rung đ ộng th ơ khi nó ra ngoài tình trạng bình thường . 
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận 
Đoạn 10,11,12. 
Th ơ phải có tư tưởng 
Vì cảm xúc tự tình nào của con người cũng dính với sự suy nghĩ . 
Tư tưởng trong th ơ gắn liền với cuốc sống 
Th ơ tìm nói với một sự suy nghĩ toàn diện . 
Luyện tập tóm tắt  văn bản nghị luận 
d. Văn bản tóm tắt. 
Nguyễn Đì nh thi bác bỏ những ý kiến cho rằng th ơ là lời đ ẹp , đề tài đ ẹp , th ơ là in vào lí trí . Nh à th ơ đưa ra những quan đ iểm của mình . Đ ó là đ ầu mối của th ơ là ở sự rung đ ộng tâm hồn con người . Th ơ gắn với buồn , vui , nỗi nhớ của con người . Th ơ giúp cho tâm hồn con người vượt khỏi bản năng . Tâm hồn ta lại thức tỉnh , soi vào nó để thấy sự rung chuyển khác thường . Th ơ mượn hình ả nh , tư tưởng để thể hiện tâm trạng, đ ời sống tình cảm của con người . 
Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận 
Th ơ phải tìm tòi suy nghĩ , đ em lại tình cảm , đi thẳng vào suy nghĩ của con người . Th ơ nói về cảnh thực ra là để nói tình . Khi nh à th ơ gặp sự kiện bên ngoài , tâm hồn nảy lên bao hình ả nh . Hình ả nh không phải là dùng nhiều ví von, nh ư th ơ xưa ví trúc với quân tử , chim sẻ với tiểu nhân . Hình ả nh cuả th ơ phải nảy sinh từ tâm hồn . Nguyễn Đì nh Thi bàn về ch ữ trong th ơ. Mỗi ch ữ tiếng không chỉ mang tên khái niệm mà nó có sức gợi “ Chim hôm thoi thót về rừng”đọc lên ta có cảm giác buổi chiều nh ư