Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 17+18: Lẽ ghét thương (Trích “Lục Vân Tiên” của Nguyễn Đình Chiểu)

2. ĐOẠN TRÍCH:  “LẼ GHÉT THƯƠNG” 
a- Vị trí đoạn trích : 
Đoạn trích được trích ở phần đầu tác phẩm “ Lục Vân Tiên ” ( từ câu 479 – 504). 
b- Bố cục : 2 phần 
 Phần 1 : Từ đầu đến câu 16 . 
 Phần 2 : Phần còn lại . 
c- Chủ đề : 
Qua lời ông Quán , đã thể hiện tình cảm yêu – ghét của nhân dân . 
II/ ĐỌC HIỂU 
1/Đọc và giải nghĩa từ khó : 
 - Cách đọc : Biểu cảm,nhấn vào các từ ngữ thể hiện mức độ mãnh liệt trong tình cảm của ông Qúan ( các điệp từ “ ghét “, “ thương ”; “ ghét cay ghét đắng  tận tâm ” ). 
- Tìm hiểu nghĩa của các từ khó : phần chú thích sgk 
2/Tìm hiểu văn bản : 
a/ Hình tượng Ông Quán : 
- Kinh sử đã từng : đọc nhiều , hiểu rộng . 
- Có thái độ ghét thương rõ ràng , luôn quan tâm đến thời cuộc . 
b/Điều Ông Qúan ghét : 
Ghét 
Kiệt Trụ mê dâm 
 U Lệ đa đoan  
 Ngũ Bá dối trá  
Chính sự suy tàn , thối nát , truỵ lạc không lo cho dân 
c. Điều Ông Quán thương : 
Thương 
đức Khổng Tử 
thầy Nham Tử 
ông Gia Cát 
Người tài đức , có tâm , có hoài bão , số phận lận đận , muốn giúp đời nhưng không đạt sở nguyện 
d.Cơ sở lẽ ghét thương của Ông Quán : 
 + Ghét những kẻ để dân phải lầm than, khổ cực . 
 + Thương những con người tài đức nhưng lại bị vùi dập , phải mai một tài năng . 
=> Lẽ ghét thương của ông Quán đều xuất phát từ lòng thương dân sâu sắc và niềm mong muốn những người có tài , có đức thực hiện được sở nguyện của mình . 
@/ Những đặc sắc về nghệ thuật của đoạn trích : 
- Cách dùng điệp từ “ ghét ”; “ thương ” được lặp lại 12 lần ; kết hợp nghệ thuật liệt kê ra những điều ông Quán thương , ghét  nhằm nhấn mạnh và làm rõ quan niệm thương – ghét một cách phân minh . 
 - Nghệ thuật đối từ , đối vế linh hoạt , độc đáo . 
 - Sử dụng thành công nghệ thuật tăng tiến ( ghét cay ghét đắng , ghét vào tận tâm ) có tác dụng tăng cường độ cảm xúc về lẽ ghét - thương của ông Quán ( cũng là của tác giả ). 
III/ GHI NHỚ  ( SGK)