Bài giảng Ngữ văn Lớp 12 - Tiết 3: Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí

 ng phẩm chất : 
Chăm chỉ học tập , khi êm tốn học hỏi , biết nu ôi dư ỡng nh ữ ng hoài bão, nh ữ ng ư ớc mơ. 
 Th ư ờng xuy ên tu dư ỡng , rèn luyện đạo đ ức , bao dung, độ lư ợng , có tì nh th ươ ng yêu con ng ư ời . 
* Các thao tác lập luận cần sử dụng : 
 Gi ải thích . 
 Phân tích . 
 Chứng minh . 
 Bì nh luận . 
* Cần sử dụng các tư liệu trong lĩnh vực đ ời sống thực tế và trong văn học . 
b. Lập dàn ý. 
* Mở bài: 
Nêu vấn đề cần nghị luận . 
 Trích dẫn nguy ên văn câu th ơ của Tố Hữu. 
 Nêu quan đ iểm của bản th ân về vấn đề đó. 
Có thể giới thiệu vấn đề theo nhiều cá ch : 
quy nạp, diễn dịch , phản đề 
* Th ân bài. 
G i ải thích thế nào là “ sống đ ẹp ” 
 Phân tích nh ữ ng khía cạnh biểu hiện lối sống đ ẹp và giới thiệu một số tấm gươ ng sống đ ẹp trong đ ời sống và trong văn học . 
Dẫn chứng : “ Từ ấy ”( Tố Hữu), “ Sống là cho đâu chỉ nhận ri ê ng mì nh ”hay “ Sống là cho chết cũng là cho ”( Tố Hữu), nh ữ ng tấm gươ ng hi sinh cao cả vì lí tư ởng : Phan văn Giót . Lê Văn Tám, Võ Thị Sáu 
- Xác đ ịnh phươ ng hư ớng và biện pháp phấn đ ấu để có thể sống đ ẹp : th ư ờng xuy ên tu dư ỡng tư tư ởng đạo đ ức , lối sống phù hợp với thời đại và chuẩn mực đạo đ ức xã hội . 
- Phê phán nh ữ ng quan niệm và lối sống kh ô ng đ ẹp trong đ ời sống : lối sống vị kỉ , bu ô ng th ả, có nh ữ ng suy nghĩ và hà nh đ ộng tr ái với nh ữ ng chuẩn mực đạo đ ức  
* Kết bài: 
- Kh ẳ ng đ ịnh ý nghĩa của sống đ ẹp . 
- Liên hệ và rút ra bài học cho bản th ân. 
2. Cá ch làm bài nghị luận về một tư tư ởng , đạo lí . 
a. Bố cục : Bài nghị luận về tư tư ởng đạo lí gồm 3 phần : mở bài, th ân bài, kết bài. 
b.      Các bư ớc tiến hà nh ở phần th ân bài : 
a.       
+ Gi ải thích kh ái niệm của đề bài. 
+ Gi ải thích và chứng minh vấn đề đ ặt ra . 
+ Phân tích nh ữ ng mặt đ úng , bác bỏ nh ữ ng biểu hiện sai có li ên quan đ ến vấn đề bàn luận . 
+ Nêu ý nghĩa bài học . 
+ Diễn đạt cần chuẩn xác mạch lạc có thể sử dụng một số phép tu từ và yếu tố biểu cảm nh ư ng phải phù hợp 
3. Ghi nhớ : SGK trang 21 
4. Luyện tập : 
Hoạt đ ộng nhóm 
+ Nhóm 1,2: Bài tập 1 
+ Nhóm 3,4: Bài tập 2 
4.1 Bài tập 1: 
Vấn đề mà Nê - Ru đ ặt ra là văn hoá và nh ữ ng biểu hiện ở con ng ư ời . 
Ta đ ặt tên cho văn bản là: Văn hoá con ng ư ời . 
Tác gi ả sử dụng các thao tác lập luận : gi ải thích , chứng minh , phân tích , bì nh luận . 
+Đoạn từ đ ầu đ ến “ hạn chế về trí tuệ văn hoá” gi ải thích + kh ẳ ng đ ịnh vấn đề( chứng minh ). 
+ Nh ữ ng đoạn còn lại là thao tác phân tích , bì nh luận . 
+Cá ch diễn đạt rõ rà ng văn gi àu hì nh ả nh . 
4.2: B ài tập 2: 
L í tư ởng là gì? Tại sao nói lí tư ởng là ngọn đ èn chỉ đư ờng ? Lí tư ởng giúp cho con ng ư ời kh ô ng đi lạc đư ờng . 
L í tư ởng và ý nghĩa cuộc sống . Lí tư ởng sống có thể làm hại cuộc đ ời con ng ư ời và nhiều ng ư ời . Kh ô ng có lí tư ởng th ì kh ô ng có cuộc sống . 
Lí tư ởng tốt đ ẹp thực sự có vai trò chỉ đư ờng là gì?Đó là lí tư ởng vì dân, vì nư ớc ,vì gia đì nh và hạnh phúc bản th ân. Lí tư ởng tốt đ ẹp có vai trò chỉ đư ờng vì chính sự nghiệp mà mỗi ng ư ời theo đ uổi : khoa học , gi áo dục , an ninh , doanh nghiệp  
* Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà 
- Học thuộc phần ghi nhớ trong SGK 
- Bình luận câu tục ngữ “ Thương người như thể thương thân”