Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Bài: Nói quá - Trường THCS Tô Hiệu

cái 
Ô số 3 có bảy chữ cái 
Đây là biện pháp tu từ mà các em đã học ở lớp 6: 
 là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật,... 
bằng những từ vốn dùng để gọi hoặc tả con người? 
! 
Tiếng Việt: 
NÓI QUÁ 
 CÔ TUYẾT 
THCS TÔ HIỆU 
Tiếng Việt: 
Nói quá 
I. Nói quá và tác dụng của nói quá 
Ví dụ: 
a/ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng. 
 Ngày tháng mười chưa cười đã tối. 
 (Tục ngữ) 
b/ Cày đồng đang buổi ban trưa 
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày . 
 Ai ơi bưng bát cơm đầy 
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần (Ca dao) 
Nói quá sự thật, phóng đại mức độ, quy mô, tính chất 
Đêm tháng năm rất ngắn 
Ngày tháng mười rất ngắn 
Mồ hôi đổ rất nhiều 
Nói đúng sự thật 
-> Mồ hôi đổ nhiều như thế mới thấy được nỗi vất vả của người nông dân khi làm ra lúa gạo. 
-> Nhấn mạnh đặc điểm của đêm tháng năm và ngày tháng mười rất ngắn giúp người nông dân biết về thời gian mà điều chỉnh công việc cho hợp lí. 
 b/ Cày đồng đang buổi ban trưa 
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày . 
 a/ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng. 
 Ngày tháng mười chưa cười đã tối. 
Ví dụ: 
a/ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng. 
 Ngày tháng mười chưa cười đã tối. 
 (Tục ngữ) 
b/ Cày đồng đang buổi ban trưa 
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày . 
 Ai ơi bưng bát cơm đầy 
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần (Ca dao) 
Nói quá sự thật, phóng đại mức độ, quy mô, tính chất 
Đêm tháng năm rất ngắn 
Ngày tháng mười rất ngắn 
Mồ hôi đổ rất nhiều 
Nói đúng sự thật 
Nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm cho lời văn. 
NÓI QUÁ 
Là biện pháp tu từ 
 phóng đại 
mức độ, quy mô 
tính chất 
của sự vật, 
hiện tượng 
được miêu tả 
Nhằm nhấn mạnh, 
gây ấn tượng, 
tăng sức biểu cảm 
 cho lời văn 
Bài tập nhanh :Tìm biện pháp tu từ nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong những câu sau: 
1. Anh ta đúng là người rán sành ra mỡ . 
2. Không ai thắng được Nghĩa vì cậu ấy khỏe như voi. 
3. Bác ơi, tim Bác mênh mông thế 
 Ôm cả non sông, mọi kiếp người. 
 (Tố Hữu) 
->Ý nghĩa: nhấn mạnh đây là một người keo kiệt, bủn xỉn. 
->Ý nghĩa: nhấn mạnh đây là người rất khỏe. 
->Ý nghĩa: ca ngợi tình yêu thương bao la của Bác Hồ. 
 1. Nói quá thường đi kèm với các biện pháp so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, hoán dụ 
3. Để nhận ra biện pháp nói quá cần đối chiếu nội dung lời nói với thực tế . Phải nắm được cái ý nghĩa hàm ẩn của lời nói ( tức là hiểu theo nghĩa bóng chứ không hiểu theo nghĩa đen ). 
* Lưu ý : 
2. Nói quá thường được sử dụng trong lời nói hàng ngày, thành ngữ, tục ngữ, thơ văn châm biếm, thơ văn trữ tình. 
 CÔ TUYẾT 
THCS TÔ HIỆU 
Tiếng Việt: 
Nói quá 
II. Luyện tập 
Đọc câu chuyện dưới đây: 
CON RẮN VUÔNG 
Anh chàng nọ tính khoác lác đã quen. Một hôm, đi rừng về, bảo vợ: 
 Hôm nay, tôi vào rừng đốn củi, trông thấy một con rắn to ơi là to!... Bề ngang hai mươi thước, bề dài một trăm hai mươi thước!Chị vợ bĩu môi nói:- Làm gì có con rắn dài như thế bao giờ.- Không tin à? Chẳng một trăm hai mươi thước, cũng một trăm thước!- Cũng không thể dài đến một trăm thước.- Thật mà. Không đúng một trăm thước cũng đến tám mươi thước.Chị vợ vẫn lắc đầu. Anh chồng thì gân cổ cãi, và muốn cho vợ tin, cứ rút xuống dần. Cuối cùng nói:- Tôi nói thật đấy nhé! Quả tôi có trông thấy con rắn dài đúng hai mươi thước, không kém một tấc, một phân nào!Lúc ấy chị vợ bò lăn ra cười:- Bề ngang hai mươi thước, bề dài hai mươi thước, thế thì là con rắn vuông rồi! 
	 (Truyện cười Việt Nam) 
THẢO LUẬN THEO CẶP 
Nói quá và nói khoác giống và khác nhau ở chỗ nào? 
Giống 
(ở cách thức) 
- Đều phóng đại quy mô, mức độ , tính chất của sự việc, hiện tượng. 
Khác 
(ở mục đích) 
Nói quá 
- Nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm. 
 C ó tác động tích cực. 
Nói khoác 
- Nhằm phô trương, khoe khoang bản thân, tạo sự hiểu nhầm cho người khác, người nói vì thế bị chê cười. 
 C ó tác động tiêu cực. 
Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng. 
a/ Bàn tay ta làm nên tất cả 
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. 
 Ni