Bài giảng Vật lý Lớp 9 - Bài 28: Động cơ điện một chiều - Ngô Giang Nam

tạo ra từ trường . 
+ Ngoài ra còn có bộ góp đ iện gồm : Hai bán khuyên B1,B2 gắn với hai đ ầu khung dây và hai thanh quét C1,C2 cố đ ịnh tỳ lên B1,B2 
	2. Hoạt đ ộng của đ ộng cơ đ iện một chiều : 
Đ ộng cơ đ iện một chiều hoạt đ ộng dựa trên nguyên tắc nào ? 
Đ ộng cơ đ iện một chiều hoạt đ ộng dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây dẫn có dòng đ iện chạy qua đ ặt trong từ trường . 
C 1 : Biểu diễn lực đ iện từ tác dụng lên đoạn AB,CD của dây dẫn khi có dòng đ iện chạy qua ( nh ư hình 28.1). 
C 2 : D ự đ oán xem có hiện tượng gì xảy ra với khung dây khi đ ó ? 
D ự đoỏn : Khung dây quay do tác dụng của cặp lực 
C 3 : Hãy làm thí nghiệm kiểm tra dự đ oán của em bằng cách bật công tắc cho dòng đ iện đi vào khung dây của mô hình 
3. Kết luận : 
a. 	Đ ộng cơ đ iện một chiều có hai bộ phận chính : 
Nam châm tạo ra từ trường ( bộ phận đ ứng yên ). 
Khung dây dẫn có dòng đ iện chạy qua ( bộ phận quay). 
Stato 
Rôto 
Hoạt đ ộng : 
	 Khi đ ặt khung dây dẫn ABCD trong từ trường và cho dòng đ iện chạy qua khung th ì dưới tác dụng của lực đ iện từ , khung dây sẽ quay. 
II. Đ ộng cơ đ iện một chiều trong kỹ thuật : 
Cấu tạo của đ ộng cơ đ iện một chiều trong kỹ thuật : 
Đ ộng cơ đ iện một chiều trong kỹ thuật có hai bộ phận chính : 
 Nam châm đ iện ( Stato ). 
- Cuộn dây ( Rôto ). 
 Đ ộng cơ 
 So sánh 
Mô hình đ ộng cơ đ iện một chiêu 
Đ ộng cơ đ iện một chiều trong kỹ thuật 
Rôto 
Stato 
Bộ góp đ iện 
 Khung dây dẫn 
Cuộn dây dẫn 
Nam châm vĩnh cửu 
Nam châm đ iện 
Hai bán khuyên và hai thanh quét 
Nhiều vành cung hợp thành 
2. Kết luận :  Trong đ ộng cơ đ iện kỹ thuật :	 a/ Bộ phận tạo ra từ trường : Nam châm đ iện .	 b/ Bộ phận quay: Gồm nhiều cuộn dây đ ặt lệch nhau và song song với trục của một khối trụ làm bằng các lá thép kỹ thuật ghép lại. 
* Ngoài đ ộng cơ đ iện một chiều còn có đ ộng cơ đ iện xoay chiều . 
III. Sự biến đ ổi năng lượng trong đ ộng cơ đ iện :  
Khi hoạt đ ộng , đ ộng cơ đ iện chuyển hoá năng lượng từ dạng nào sang dạng nào ? 
Khi đ ộng cơ đ iện hoạt đ ộng , 
đ iện năng đư ợc chuyển hoá thành cơ năng 
Trong các thiết bị sau , thiết bị nào là đ ộng cơ đ iện ? 
Đ ộng cơ đ iện 
IV. Vận dụng :  C 5 : Khung dây trong hình 28.3 quay theo chiều nào ? 
Tr ả lời : Khung dây quay theo chiều ngược chiều kim đ ồng hồ . 
C 6 : Tại sao khi chế tạo đ ộng cơ đ iện có công suất lớn , người ta không dùng nam châm vĩnh cửu để tạo ra từ trường ? 
Tr ả lời : Vì nam châm vĩnh cửu không tạo ra từ trường mạnh nh ư nam châm đ iện . 
C 7 : Kể một số ứng dụng của đ ộng cơ đ iện mà em biết ? 
Tr ả lời : Một số ứng dụng của đ ộng cơ đ iện là: 
Trong đ ời sống 
Trong nông nghiệp 
Trong công nghiệp 
Trong giao thông vận tải 
Đ ộng cơ đ iện dùng trong quạt đ iện , 
máy sấy tóc , máy say sinh tố  
Đ ộng cơ đ iện dùng trong máy bơm , 
máy tuốt lúa , máy sát gạo 
Có thể nói , không một xưởng máy 
nào không dùng đ ộng cơ đ iện . 
Đ ộng cơ đ iện dùng trong ô tô đ iện , 
tầu đ iện , xe đạp đ iện  
Hãy đ iền từ vào chỗ trống trong các câu sau : - Đ ộng cơ đ iện hoạt đ ộng dựa trên tác dụng của  lên .. có dòng đ iện chạy qua đ ặt trong từ trường .- Đ ộng cơ đ iện một chiều có .. bộ phận chính là tạo ra từ trường và . có dòng đ iện chạy qua. 
từ trường 
khung dây dẫn 
hai 
nam châm 
khung dây dẫn 
Ghi nhớ 
Bài tập trắc nghiệm :  Ưu đ iểm nào dưới đây không phải là ưu đ iểm của đ ộng cơ đ iện :A. Không thải ra ngoài các chất khí hay hơi làm ô nhiễm môi trường xung quanh .B. Có thể có công suất từ vài oát đ ến hàng trăm , hàng ngàn , trục ngàn Kil ô oát .C. Hiệu suất rất cao , có thể đạt tới 98%.D. Có thể biến đ ổi trực tiếp năng lượng của nhiên liệu thành cơ năng . 
Có thể em chưa biết : 	 Người ta còn dựa vào hiện tượng lực đ iện từ tác dụng lên khung dây dẫn có dòng đ iện chạy qua để chế tạo đ iện kế , đ ó là bộ phận chính của các dụng cụ đo đ iện nh ư: Ampe kế , Vôn kế .	 Hình 28.4 mô tả nguyên tắc hoạt đ ộng của một đ iện kế khung quay. Khi có dòng đ iện chạy