Bài giảng Vật lý Lớp 9 - Bài 45: Ảnh của một vật ạo bởi thấu kính phân kì

 Có hứng được ảnh của vật trên màn với mọi vị trí của vật hay không ? 
?2. Ảnh đó là ảnh thật hay ảnh ảo , cùng chiều hay ngược chiều với vật . 
C2 : - Muốn quan sát được ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì thì ta đặt mắt trên đường truyền của chùm tia ló . 
B 
A 
- Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì là ảnh ảo , cùng chiều với vật . 
TIẾT 49 – BÀI 45 : ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI 
THẤU KÍNH PHÂN KÌ. 
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì . 
C1: 
 Ảnh của một vật tạo bởi TKPK là ảnh ảo , 
cùng chiều với vật . 
II. Cách dựng ảnh : 
C3 : Cách dựng ảnh của vật AB qua thấu kính phân kì : 
Dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu kính . 
 Từ B’ hạ đường vuông góc với trục chính của thấu kính , cắt trục chính tại A’. 
 Khi đó A’B’ là ảnh của AB qua thấu kính phân kì . 
A 
B 
F 
F’ 
B’ 
A’ 
O 
TIẾT 49 – BÀI 45 : ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI 
THẤU KÍNH PHÂN KÌ. 
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì . 
C1: 
 Ảnh của một vật tạo bởi TKPK là ảnh ảo 
cùng chiều với vật . 
II. Cách dựng ảnh : 
C3 : Cách dựng ảnh của vật AB qua thấu kính phân kì : 
Dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu kính . 
 Từ B’ hạ đường vuông góc với trục chính của thấu kính , cắt trục chính tại A’. 
 Khi đó A’B’ là ảnh của AB qua thấu kính phân kì . 
C4 : a/ Dựng ảnh A’B’ của vật AB tạo bởi thấu kính phân kì có tiêu cự f = 12cm; A nằm trên trục chính và cách quang tâm O một khoảng OA = 24cm. 
A 
B 
F 
F’ 
B’ 
A’ 
I 
K 
C4: b/ Dựa vào hình vẽ , hãy lập luận để chứng tỏ rằng ảnh này luôn nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính . 
Khi tịnh tiến AB luôn vuông góc với trục chính thì tại mọi vị trí , tia BI là không đổi , cho tia ló IK cũng không đổi . Do đó tia BO luôn cắt tia IK kéo dài tại B’ nằm trong đoạn FI . Chính vì vậy A’B’ luôn ở trong khoảng tiêu cự 
O 
TIẾT 49 – BÀI 45 : ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI 
THẤU KÍNH PHÂN KÌ. 
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì . 
C1: 
 Ảnh của một vật tạo bởi TKPK là ảnh ảo , 
cùng chiều với vật . 
II. Cách dựng ảnh : 
Dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu kính . 
 Từ B’ hạ đường vuông góc với trục chính của thấu kính , cắt trục chính tại A’. 
 Khi đó A’B’ là ảnh của AB qua thấu kính phân kì . 
III. Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi các thấu kính . 
C5: Tóm tắt :f = 12cm ; d = 8cm 
+ Dựng ảnh A’B’ của AB tạo bởi : 
Thấu kính hội tụ . 
 Thấu kính phân kì . 
+ Nhận xét về độ lớn của ảnh so với vật trong hai trường hợp . 
Th ấu kính hội tụ 
A 
I 
> 
> 
O 
> 
> 
F ’ 
F 
B ’ 
A ’ 
I 
I 
B 
> 
> 
B ’ 
I 
I 
B 
A ’ 
< 
< 
> 
> 
A 
< 
< 
F 
F ’ 
O 
Th ấu kính phân kì 
> 
> 
C5 : 
*/ Nh ận xét : 
+ Đối với thấu kính hội tụ : Ảnh ảo lớn hơn vật . 
+ Đối với thấu kính phân kì : Ảnh ảo nhỏ hơn vật 
Th ấu kính hội tụ 
A 
I 
> 
> 
O 
> 
> 
F ’ 
F 
B ’ 
A ’ 
I 
I 
B 
> 
> 
B ’ 
I 
I 
B 
A ’ 
< 
< 
> 
> 
A 
< 
< 
F 
F ’ 
O 
Th ấu kính phân kì 
> 
> 
C5 
C6 : a/ Từ bài toán trên , hãy cho biết ảnh ảo của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì có đặc điểm gì giống nhau , khác nhau . 
Giống nhau : đều ảnh ảo , cùng chiều với vật 
Khác nhau : + TKHT thì ảnh ảo lớn hơn vật và ở cách xa TK hơn vật . 
 + TKPK thì ảnh ảo nhỏ hơn vật và ở gần TK hơn vật 
b/ Nêu cách nhận biết nhanh chóng một thấu kính là thấu kính hội tụ hay phân kì ? 
Đưa thấu kính lại gần dòng chữ trên trang sách . 
+ Nhìn qua TK nếu thấy hình ảnh của dòng chữ cùng chiều , lớn hơn nhìn trực tiếp dòng chữ đó , thì TK đó là TKHT. 
+ Còn hình ảnh của dòng chữ cùng chiều , nhỏ hơn khi nhìn trực tiếp dòng chữ thì đó là TKPK 
Th ấu kính hội tụ 
A 
I 
> 
> 
O 
> 
> 
F ’ 
F 
B ’ 
A ’ 
I 
I 
B 
> 
> 
B ’ 
I 
I 
B 
A ’ 
< 
< 
> 
> 
A 
< 
< 
F 
F ’ 
O 
Th ấu kính phân kì 
> 
> 
C5 : f = 12cm ; d = 8cm. 
C 7 : Vận dụng kiến thức hình học , tính khoảng c