Bài giảng Ngữ văn Lớp 12 - Tiết 49: Những ngày đầu của nước Việt Nam mới - Nịnh Hồng Loan

 
I. Tìm hiểu chung: 
1. Tác giả: 
- Võ Nguyên Giáp sinh năm 1911tại Lộc Thuỷ - Lệ Thuỷ - Quảng Bình. 
- Là vị tướng tài ba của quân đội nhân dân Việt Nam, một trong những nhà lãnh đạo kiệt xuất của Cách mạng Việt Nam đã trực tiếp lãnh đạo quân đội Việt Nam tiến hành thắng lợi hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ. 
- Võ Nguyên Giáp là uỷ viên Bộ chính trị Đảng cộng sản Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (1956 – 1980), Phó Thủ tướng nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1978 – 1992) 
2. Tác phẩm: 
- Hoàn cảnh ra đời: Năm 1970 - những năm tháng gay go của cuộc kháng chiến chống Mĩ. 
- Tác giả hồi tưởng lại và ghi chép lại những sự kiện lịch sử trọng yếu có tính chất bước ngoặt của Cách mạng Việt Nam từ những ngày đầu trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến những ngày đầu năm 1970. 
- Nghệ thuật: Tác phẩm viết theo thể hồi kí mang tính chân thực, biểu cảm tác động mạnh đến tư tưởng tình cảm của người đọc. 
Em hãy cho biết tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào? Nội dung cơ bản của tác phẩm? 
3. Đoạn trích: 
Đoạn trích “ Những ngày đầu của nước Việt Nam mới ” là chương XII của tập hồi kí “ Những năm tháng không thể nào quên ” (do nhà văn Hữu Mai thể hiện, tên bài do người biên soạn đặt) 
HĐ nhóm - thời gian 5p 
Đoạn trích chia làm mấy phần? Nội dung của 
từng phần? 
II. Đọc văn bản – tìm bố cục: 
Bố cục: Chia làm 4 phần: 
Đoạn 1 (từ đầu đến ập vào miền Bắc ): giới thiệu. 
Đoạn 2: ( nước Việt Nam dân chủ cộng hoà .... thêm trầm trọng ): những khó khăn mọi mặt của đất nước. 
Đoạn 3: ( trong hoàn cảnh như vậy ... ba trăm bảy mươi ki – lô – gam vàng ) những biện pháp và nỗ lực của Dảng, Chính phủ, Hồ Chủ Tịch, nhân dân. 
Đoạn 4: (phần còn lại): hình ảnh lãnh tụ Hồ Chí Minh. 
III. Hướng dẫn đọc thêm: 
GV chia lớp thành 4 nhóm - thảo luận trong 8 phút: 
Nhóm 1: Để hồi tưởng về những ngày đầu của nước Việt Nam mới, tác giả đã xuất phát từ điểm nhìn hiện tại nào? Những cảm nghĩ cụ thể của tác giả? 
Nhóm 2: Phần trích đã nêu rõ những khó khăn, nguy nan của nước Việt Nam mới ra sao? 
Nhóm 3: Đảng và chính phủ được sự ủng hộ của toàn dân đã có những quyết sách đúng đắn, sáng suốt như thế nào để đưa đất nước vượt qua gian khó? 
Nhóm 4: Trong cả phần trích đâu là hình tượng tiêu biểu gây ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao? 
1. Giới thiệu: 
- Từ hiện tại tác giả hồi tưởng về quá khứ. Tác giả xuất phát từ điểm nhìn của hiện tại và dùng thủ pháp nghệ thuật: đối lập, tương phản. 
Hiện tại (1970) 
Quá khứ 
- Thời kì làm mưa làm gió của chủ nghĩa đế quốc đã qua. 
Nước VN đã có tên trên bản đồ thế giới 
- Cuộc đấu tranh chống Mĩ của nhân dân ta được nhiều nước ủng hộ. Lực lượng cách mạng, chính quyền đã vững mạnh. 
- Bọn Tưởng Giới Thạch chỉ còn là những bóng ma . 
- Thời kì của chủ nghĩa đế quốc đang làm mưa làm gió. 
- Nước ta chưa có tên trên bản đồ thế giới. 
Gặp mọi khó khăn, lực lượng chính quyền cách mạng còn non trẻ. 
- Mấy chục vạn quân Tưởng ập vào miền Bắc nước ta để chống phá chính quyền còn non trẻ. 
Nhóm 1: Để hồi tưởng về những ngày đầu của nước Việt Nam mới, tác giả đã xuất phát từ điểm nhìn hiện tại nào? Những cảm nghĩ cụ thể của tác giả? 
=> Mục đích của tác giả: Nhấn mạnh những khó khăn trong những ngày đầu của nước Việt Nam mới -> nhấn mạnh và khẳng định sự nỗ lực, sáng suốt của Đảng, nhà nước đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân để vượt qua những khó khăn đó . 
Những khó khăn về mọi mặt 
Về chính trị: Chính quyền cách mạng chưa được công nhận. 
Về kinh tế 
Về xã hội: dịch tả phát sinh, dịch chấy rận 
Ở nông thôn ruộng đất bị bỏ hoang, lũ lụt, hạn hán. Hàng hoá khan hiếm vì các nhà máy hầu như không dùng được 
Tài chính: cạn kiệt,chưa phát hành được tiền Việt Nam, đời sống nhân dân thấp, có người chết đói. 
Nhóm 2: Phần trích đã nêu rõ những khó khăn, nguy nan của nước Việt Nam mới ra sao? 
3. Những biện pháp và nỗ lực của Đảng, Chính phủ, Hồ Chủ Tịch, nhân dân: 
- Chính trị: 
+ Việc cấp bách đầu tiên là phải củng cố và giữ vững chính quyền cách mạng bằng việc mở cuộ