Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 79: Câu đặc biệt - Nguyễn Thị Hải Hậu

 kỉ niệm thời thơ ấu. (5) Thật vui biết bao! (6) Ngày ấy , Hòa cùng các bạn chơi rất nhiều trò chơi thú vị. (7) Nhảy dây. ( 8) Kéo co. (9) Chơi trốn tìm 
Các câu còn lại trong đoạn trích : 
 (1)Sớm. 
 (3)Toàn chuyện trẻ em. 
 (4) Râm ran. 
 (5)Cáccáccác 
 Toàn chuyện trẻ em. 
Câu rút gọn( thành phần rút gọn là C-V: Chúng tôi nói.) 
 ( 1)Sớm! 
(4)Râm ran. 
(5) Cáccáccác 
Tiết 79 
Tiếng Việt 
CÂU ĐẶC BIỆT 
1. Tìm hiểu ví dụ. 
VD 1 : Ôi, em Thuỷ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình. Em tôi bước vào lớp. 
 ( Khánh Hoài) 
 A. Đó là câu bình thường có đủ chủ ngữ- vị ngữ. 
 B. Đó là câu rút gọn, lược bỏ chủ ngữ, vị ngữ. 
 C. Đó là câu không thể có chủ ngữ, vị ngữ. 
-> Cấu tạo gồm 1 thán từ “ Ôi ” + CDT “Em Thủy ”. 
Câu đặc biệt 
* Kết luận 1: Câu đặc biệt là câu không cấu tạo theo mô hình CN -VN. 
Tiết 79: CÂU ĐẶC BIỆT 
I. Thế nào là câu đặc biệt? 
C 
 ( 1)Sớm! 
(4)Râm ran. 
(5) Cáccáccác 
Câu đặc biệt 
 “ Chim sâu hỏi chiếc lá: 
- Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi! 
- Bình thường lắm chẳng có gì đáng kể đâu.” 
1. Tìm câu đặc biệt và câu rút gọn trong đoạn trích trên? 
2. Phân biệt câu rút gọn với câu đặc biệt? 
VD 2: Đọc đoạn trích sau : 
CÂU RÚT GỌN 
CÂU ĐẶC BIỆT 
Thảo luận nhóm: 8 phút 
(HĐ cá nhân: 3 phút, HĐ nhóm: 5 phút) 
b. VD 2: 
 Chim sâu hỏi chiếc lá: 
- Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi! 
- Bình thường lắm chẳng có gì đáng kể đâu.” 
1. Tìm câu đặc biệt và câu rút gọn trong đoạn trích sau? 
2. Phân biệt câu rút gọn với câu đặc biệt? 
Tiết 79: CÂU ĐẶC BIỆT 
Câu đặc biệt:..................... 
Câu rút gọn:.......... 
Phân biệt : 
Câu rút gọn Câu đặc biệt 
CÂU RÚT GỌN 
CÂU ĐẶC BIỆT 
Cấu tạo theo mô hình C- V 
Xác định được thành phần câu bị rút gọn. 
Khi cần có thể khôi phục thành phần bị rút gọn . 
- Không cấu tạo theo mô hình C- V. 
- Không xác định được thành phần câu. 
1. Tìm hiểu ví dụ: 
 b. VD 2: 
 Chim sâu hỏi chiếc lá: 
- Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi! 
- Bình thường lắm chẳng có gì đáng kể đâu 
Câu đặc biệt : Lá ơi! 
Câu rút gọn : 
+ Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi! 
+ Bình thường lắm chẳng có gì đáng kể đâu. 
-> Kết luận 2 : Phân biệt câu rút gọn với câu đặc biệt . 
2. Ghi nhớ : 
 - K hái niệm c âu đặc biệt: Kết luận 1 
 - Phân biệt câu rút gọn với câu đặc biệt: Kết luận 2 
Tiết 79: CÂU ĐẶC BIỆT 
I. Thế nào là câu đặc biệt? 
1. Tìm hiểu ví dụ: 
a. VD 1 : Ôi, em Thuỷ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình. Em tôi bước vào lớp. 
 ( Khánh Hoài) 
-> Cấu tạo gồm 1 thán từ “ Ôi ” + CDT “Em Thủy ”. 
 Câu đặc biệt -> Kết luận 1: Câu đặc biệt là câu không cấu tạo theo mô hình CN -VN. 
Tiết 79: CÂU ĐẶC BIỆT 
I. Thế nào là câu đặc biệt? 
II. Tác dụng của câu đặc biệt 
 Tác dụng 
 Câu đặc biệt 
Bộc lộ cảm xúc. 
Liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật hiện tượng. 
Xác định thời gian, nơi chốn. 
Gọi đáp. 
 a. Một đêm mùa xuân . Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ của bác tài Phán từ từ trôi. (Nguyên Hồng) 
b. Đoàn người nhốn nháo lên. Tiếng reo. Tiếng vỗ tay. 
 (Nam Cao) 
c. “ Trời ơi!”, cô giáo tái mặt và nước mắt giàn giụa. (Khánh Hoài) 
d. An gào lên: 
- Sơn! Em Sơn! Sơn ơi! 
- Chị An ơi! 
Sơn đã nhìn thấy chị. 
 ( Nguyễn Đình Thi ) 
1. Tìm hiểu ví dụ. 
 2 . Ghi nhớ: C âu đặc biệt thường dùng để: 
Xác định thời gian nơi chốn diễn ra sự việc, hiện tượng . 
Liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật, hiện tượng. 
Bộc lộ cảm xúc. 
Gọi đáp. 
Tiết 79: CÂU ĐẶC BIỆT 
I I . Tác dụng của câu đặc biệt 
Xác định câu đặc biệt trong các ví dụ sau và nêu tác dụng của chúng? 
b. Sài Gòn. Mùa xuân 1975. 
c. Than ôi! Thời oanh liệt nay 
 còn đâu? 
d. Anh ơi! Bao giờ áo anh có 
 rách, anh tìm về chỗ em, em vá 
 cho, anh nhé. 
Liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật, hiện tượng. 
Xác định thời gian, nơi chốn 
Bộc lộ cảm xúc 
Gọi đáp 
a . Chửi. Kêu. Đấm. Đá.Thụi. Bịch . Cẳng chân. Cẳng tay. 
Câu đặc biệt 
III. Luyện tập 
Bài tập 1 + Bài tậ