Bài giảng Ngữ văn Lớp 12 - Tiết 49: Ai đã đặt tên cho dòng sông? - Phạm Trung Thành

 TÊN CHO DÒNG SÔNG 
6 
I. Vài nét về tác giả, tác phẩm. 
1. Tác giả. 
Trình bày những hiểu biết của em về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của Hoàng Phủ Ngọc Tường ? 
Hoàng Phủ Ngọc Tường 
7 
Hoàng Phủ Ngọc Tường 
Sinh 1937 Tại Huế và gắn bó sâu sắc với Huế, ông tích cực tham gia cách mạng 
Sáng tác nhiều thể loại nhưng thành công nhất ở thể kí, đặc biệt khi viết về Huế 
Phong cách : một trí tuệ uyên thâm, hiểu biết sâu rộng, tâm hồn nhạy cảm  
Hồi ức về cuộc kháng chiến anh dũng của dân tộc  
Những vấn đề của cuộc sông thời bình .. 
8 
Ai ®· ®Æt tªn cho dßng s«ng 
Hoàng Phủ Ngọc Tường 
I. Vài nét về tác giả, tác phẩm 
1. Tác giả. 
2. Tác phẩm “ Ai đã đặt tên cho dòng sông”. 
Trình bày nhận xét của em về tác phẩm? 
Phiếu Hoc tập 
- Ý nghĩa tiêu đề 
- Thể loại 
 Đề tài 
- Xuất xứ 
- Bố cục 
- Vị trí đoạn trích 
Nhóm 1 
Nhóm 2 
9 
- Ý nghĩa tiêu đề : “ Ai đã đặt tên cho dòng sông” – giàu chất thơ 
- Thể loại : 	Bút kí 
- Đề tài : 	Viết về sông Hương và xứ Huế 
- Xuất xứ : 	Tác phẩm được viết tại Huế, ngày 4 - 1 – 1981 và in trong 	tập sách cùng tên. 
- Bố cục : “ Ai đã đặt tên cho dòng sông” – gồm 3 phần 
- Vị trí đoạn trích : 	Đoạn trích thuộc phần thứ nhất 
10 
II. Đọc hiểu văn bản tác phẩm. 
1. Đọc văn bản. 
Ai ®· ®Æt tªn cho dßng s«ng 
Hoàng Phủ Ngọc Tường 
I. Vài nét về tác giả, tác phẩm 
1. Tác giả. 
2. Tác phẩm 
II. Đọc hiểu văn bản tác phẩm 
1. Đọc văn bản 
Hướng dẫn : 
- Những thông tin về địa lí, văn hoá, lịch sử và phong cảnh sông Hương. 
- Những câu văn trực tiếp thể hiện cảm xúc của tác giả. 
- Những câu văn hay 
11 
 Chùa Thiên Mụ Phu Văn Lâu Đồi Vọng Cảnh 
 Sông Hương Cầu Tràng Tiền (Trường Tiền) 
12 
Ai ®· ®Æt tªn cho dßng s«ng 
Hoàng Phủ Ngọc Tường 
I. Vài nét về tác giả, tác phẩm 
1. Tác giả. 
2. Tác phẩm 
II. Đọc hiểu văn bản tác phẩm 
1. Đọc văn bản 
2. Đọc hiểu giá trị nghệ thuật và giá trị nội dung của văn bản. 
Trình bày cảm nhận của em về dòng sông Hương sau khi đọc tác phẩm ? 
Vẻ đẹp thiên nhiên 
Vẻ đẹp lịch sử 
Vẻ đẹp văn hoá 
13 
2.1. Những vẻ đẹp khác nhau của sông Hương. 
a. Vẻ đẹp sông Hương qua cảnh sắc thiên nhiên. 
Nhóm 1 
Nhóm 2 
1. Tìm những chi tiết, hình ảnh miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên của sông Hương ? ( Sông Hương ở đầu nguồn , ở đồng bằng , khi đi qua thành phố , trước khi về biển cả ) 
2. Tác giả đã huy động nguồn tri thức nào để miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên của sông Hương ? 
CÂU HỎI THẢO LUẬN NHÓM 
14 
ĐÁP ÁN 
Sông Hương ở đầu nguồn (thượng nguồn): 
	- Sức sống mãnh liệt, hoang dại nhưng cũng dịu dàng và say đắm .--> “Rừng già đã hun đúc cho nó một bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và trong sáng”. Dòng sông đã được thổi bằng ngọn gió tâm hồn dào dạt nhạy cảm, liên tưởng tự do để càng mạnh mẽ hơn, đắm say hơn ở địa phận thượng nguồn. 
15 
Sông Hương ở đồng bằng: 
	- Sông Hương được thay đổi về tính cách : “Sông như chế ngự được bản năng của người con gái” để “ mang một sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ, trở thành người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở” 
	Sông Hương lại có vẻ đẹp trầm mặc chảy dưới chân những rừng thông u tịch với những lăng mộ âm u mà kiêu hãnh của các vua chúa triều Nguyễn. 
	 Đó là vẻ đẹp mang màu sắc triết lí, cổ thi khi đi trong âm hưởng ngân nga của tiếng chuông chùa Thiên Mụ, có vẻ đẹp “vui tươi” khi đi qua những bãi bờ xanh biếc vùng ngoại ô Kim Long, cồn Hến có vẻ đẹp “mơ màng trong sương khói” khi nó rời xa thành phố để đi qua những bờ tre, lũy trúc và những hàng cau thôn Vĩ Dạ. 
16 
Đoạn tả sông Hương khi đi qua thành phố đã gây được nhiều ấn tượng: 
 	 - Đấy là hình ảnh chiếc cầu bắc qua dòng sông Hương: “ Chiếc cầu trắng .. vành trăng non” (Tr 200). 
 	 - Nhà văn như thổi linh hồn vào cảnh vật: “đường cong .. của tình yêu” (Tr 200), “Tôi nhớ sông Hương, .. qua thành phố ” (Tr 200). 
 	 - Dường như sông Hương không muốn xa thành phố: “ Rồi như sực nhớ lại một điều gì . tình yêu”. (Tr 200 – 201) 
Sông Hương trở lại “để nói một lời thề trước khi về biển cả”. Tác giả liên hệ “ Lời